Cây xạ đen nằm trong danh sách những loại dược liệu có hàm lượng chất kháng ung thư cao nhất trên thế giới. Đó lý do khiến loại cây này trở thành một dược liệu quý trong Đông y. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về cây xạ đen, cũng như những cách sử dụng, công dụng cụ thể và lưu ý khi dùng, mời bạn cùng tìm hiểu nội dung trong bài viết sau.

Cây xạ đen là cây gì?

Cây xạ đen hay còn được gọi là cây Đồng triều, cây dây gối, bách giải, bạch vạn hoa hay cây ung thư. Đây là loài thực vật thuộc vào họ Celastraceae, lần đầu được tìm thấy và miêu tả vào năm 1851 bởi George Bentham.

Xạ đen là loài cây thân gỗ, dạng dây leo, thân cây thường dài từ 3 đến 10 mét. Cành có dạng tròn, lúc cây còn non thì hay có màu xanh nhạt, khi lớn lên thì chuyển sang màu nâu. Phiến lá thường có hình bầu dục, cuống lá dài từ 5 đến 7mm, quả dạng nang có hình trứng, dài khoảng 1cm.

Hoa của cây xạ đen mọc thành từng chùm ở nách hay ở trên ngọn cây, thường có chiều dài từ 5 – 10 cm. Hoa có màu trắng, cuống hoa dài từ 2 – 4 mm. Quả dạng hình trứng, dài khoảng 1 cm.

Cây xạ đen có mấy loại?

Cây xạ đen chỉ có duy nhất một loại.. Tuy nhiên, trong tự nhiên các cây họ xạ thì có tổng cộng 9 loại, điển hình nhất là: Xạ đen, xạ vàng, xạ đỏ, xạ trắng, xạ can ….

Các cây họ Xạ tiếng Mường gọi là cồn duồng, duồng khụ (khụ là già, người già có vị thế trong bản làng). Câu này hàm ý chỉ Cây xạ đen là cây được đánh giá cao trong y học cổ truyền ở Hòa Bình.

Hiện nay còn có một loại rất giống với cây xạ đen, người dân gọi là xạ lai. Những cây xạ lai này thân rất to, thường có kích cỡ đường kính thân từ 5 đến 10cm (Bởi vậy mà khi chặt ra người ta phải chặt vụn thành nhiều miếng nhỏ thi mới phơi khô được). Mỗi cây xạ lai người ta thu hoạch được cả trăm Kg cây.

Làm thế nào để có thể phân biệt được cây xạ đen và cây xạ vàng?

Phân biệt cây tươi:

• Cây xạ vàng: Lá mỏng, màu xanh, không có răng cưa và không có sắc tím, thân cây có màu xanh.
• Cây xạ đen: Lá dày, màu xanh đậm và có sắc tím, thân cây có màu sẫm.

Phân biệt cây khi phơi khô:

Khi phơi khô lên rất khó phân biệt cây xạ đen và cây xạ vàng. Tuy nhiên, mọi người có thể căn cứ một số đặc điểm sau đây để phân biệt 2 loại cây này:

• Cây xạ vàng khô: Lá cây khi phơi khô thường giòn, dễ vụn nát, khi ngửi có mùi ngai ngái. Thân cây rỗng, có màu trắng và nhạt, không có mùi.
• Cây xạ đen khô: Lá có mùi thơm nhẹ, không bị giòn và vụn nát, thân cây khi phơi khô có mùi thơm và sắc đen đặc trưng của cây.

Tác dụng của cây xạ đen

Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư, u bướu: Hợp chất Flavonid trong xạ đen có công dụng làm chậm quá trình oxy hóa các gốc tự do, bảo vệ cơ thể, ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư. Ngoài ra, trong xạ đen còn có hợp chất quinon khiến các tế bào ung thư dễ bị tiêu diệt hơn. Đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học chứng minh sự hiệu quả của xạ đen trong việc. phòng ngừa và hỗ trị điều trị ung thư.

Hỗ trợ điều trị bệnh cao huyết áp: cây xạ đen các tác dụng điều hòa khí huyết, giúp ổn định huyết áp, rất tốt cho cho những người bị cao huyết áp. Rất đơn giản, có thể dùng lá hoặc thân cây đem sắc nước uống mỗi ngày hoặc kết hợp thêm một số thảo dược khác.

Cải thiện triệu chứng mất ngủ: xạ đen có vị chát, tính hàn, giúp tăng cường tuần hoàn máu lên não, có thể cải thiện tình trạng chóng mặt, mất ngủ

Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan như xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ: xạ đen có tác dụng hỗ trợ trong việc làm lành các tế bào gan đã bị tổn thương, lọc bỏ cholesterol xấu tích tụ trong gan và hạn chế sự di căn các tế bào gan ung thư tới các bộ phận khác. Sắc nước cây xạ đen để uống mỗi ngaỳ có thể làm giảm tình trang gan nhiễm mỡ rất hiện quả, để đạt hiệu quả tốt nhất nên kết hợp xạ đen với các thảo dược tự nhiên khác.